Coğrafiya 9-cu sinif
30 mart 2023
GİRİŞ
Coğrafiyanın predmeti, vəzifələri, sahələri, digər elmlərlə əlaqəsi və insanların həyatında əhəmiyyəti
Yer haqqında coğrafi biliklərin inkişaf mərhələləri
Materik və okeanların tədqiqat tarixi
Coğrafi kəşflərdən tədqiqatlara doğru
Azərbaycanda coğrafiya elminin inkişafı
YER KÜRƏSİNİN KARTOQRAFİK TƏSVİRLƏRİ
Miqyas
Şərti işarələr
Plan və planaalma
Üfüqin cəhətləri, azimut
Relyefin kartoqrafik təsviri. Nisbi və mütləq hündürlük. Horizontallar
Yerin forma və ölçüləri. Qlobus
Coğrafi qütblər, ekvator, meridian və paralellər. Coğrafi koordinatlar
Coğrafiya xəritələri
Coğrafi xəritələrdə təhriflər. Kartorafik proyeksiyalar
Kartoqrafik təsvirlərin oxşar və fərqli cəhətləri
Xəritələrin təsnifatı
Xəritələrdə məsafələrin və sahələrin hesablanması
Coğrafi informasiyaların xəritələrdə təqdimolunma üsulları
YER SƏMA CİSMİDİR
Kainat və Günəş sisteminin yaranması
Yerin Günəş ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
İşıqlanma qurşaqları
Yer səthində günəş şüalarının düşmə bucağı və Günəşin görünmə vəziyyətinin dəyişməsi
Yerin öz oxu ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
Yerli vaxt və saat qurşaqları
YERİN İNKİŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ VƏ DAXİLİ QURULUŞU
Yerin daxili quruluşu. Yer qabığı və onun tipləri. Litosfer
Yer qabığını təşkil edən süxurlar və faydalı qazıntılar
Tektonik proseslər. Zəlzələ, vulkan və qeyzerlər
Litosfer tavaları və onların hərəkəti
YER SƏTHİNİN RELYEFİ
Relyef əmələgətirən amillər. Morfostruktur və morfoskulptur anlayışları
Relyef formalarının təsnifatı: dağlar və düzənliklər
Okean dibinin relyefi. Ekzogen mənşəli relyef formaları
AZƏRBAYCANIN GEOLOJİ VƏ GEOMORFOLOJİ QURULUŞU
Azərbaycanın tektonik zonaları, geoloji quruluşu və faydalı qazıntıları
Azərbaycan ərazisində endogen və ekzogen mənşəli relyef formaları
ATMOSFER
Atmosferin yaranması, tərkibi və quruluşu
Günəş radiasiyası, onun növləri və Yer kürəsində paylanması
Havanın temperatur rejimi: orta sutkalıq, orta aylıq, orta illik temperaturlar. Temperatur amplitudu
Temperaturun üfüqi və şaquli istiqamətdə dəyişməsi. Temperatur inversiyası. İstilik qurşaqları
Atmosfer təzyiqi, onun hündürlükdən və havanın temperaturundan asılı olaraq dəyişməsi. Təzyiq qurşaqları
Küləklər və onun əsas növləri. Külək gülü. Siklon və antisiklonlar
Atmosferdə su. Nisbi və mütləq rütubətlilik. Buxarlanma, buxarlanma qabiliyyəti və rütubətlənmə əmsalı
Atmosfer yağıntıları, onların növləri və paylanması
Hava kütlələri və atmosfer cəbhələri
İqlim qurşaqları
Materiklərin iqlimi
Azərbaycanda günəş radiasiyası və havanın temperaturu
Azərbaycan ərazisinə daxil olan hava kütlələri. Yerli hava dövranı
Azərbaycanda yağıntıların paylanma xüsusiyyətləri. Buxarlanma qabiliyyəti
Azərbaycanın iqlim tipləri
HİDROSFER
Hidrosferin yaranması və inkişafı
Təbiətdə suyun dövranı
Dünya okeanı və onun hissələri: dənizlər, körfəzlər, boğazlar
Dünya okeanında quru hissələri: materiklər, adalar, arxipelaqlar, yarımadalar, bərzəxlər
Coğrafiyanın predmeti, vəzifələri, sahələri, digər elmlərlə əlaqəsi və insanların həyatında əhəmiyyəti
Yer haqqında coğrafi biliklərin inkişaf mərhələləri
Materik və okeanların tədqiqat tarixi
Coğrafi kəşflərdən tədqiqatlara doğru
Azərbaycanda coğrafiya elminin inkişafı
YER KÜRƏSİNİN KARTOQRAFİK TƏSVİRLƏRİ
Miqyas
Şərti işarələr
Plan və planaalma
Üfüqin cəhətləri, azimut
Relyefin kartoqrafik təsviri. Nisbi və mütləq hündürlük. Horizontallar
Yerin forma və ölçüləri. Qlobus
Coğrafi qütblər, ekvator, meridian və paralellər. Coğrafi koordinatlar
Coğrafiya xəritələri
Coğrafi xəritələrdə təhriflər. Kartorafik proyeksiyalar
Kartoqrafik təsvirlərin oxşar və fərqli cəhətləri
Xəritələrin təsnifatı
Xəritələrdə məsafələrin və sahələrin hesablanması
Coğrafi informasiyaların xəritələrdə təqdimolunma üsulları
YER SƏMA CİSMİDİR
Kainat və Günəş sisteminin yaranması
Yerin Günəş ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
İşıqlanma qurşaqları
Yer səthində günəş şüalarının düşmə bucağı və Günəşin görünmə vəziyyətinin dəyişməsi
Yerin öz oxu ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
Yerli vaxt və saat qurşaqları
YERİN İNKİŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ VƏ DAXİLİ QURULUŞU
Yerin daxili quruluşu. Yer qabığı və onun tipləri. Litosfer
Yer qabığını təşkil edən süxurlar və faydalı qazıntılar
Tektonik proseslər. Zəlzələ, vulkan və qeyzerlər
Litosfer tavaları və onların hərəkəti
YER SƏTHİNİN RELYEFİ
Relyef əmələgətirən amillər. Morfostruktur və morfoskulptur anlayışları
Relyef formalarının təsnifatı: dağlar və düzənliklər
Okean dibinin relyefi. Ekzogen mənşəli relyef formaları
AZƏRBAYCANIN GEOLOJİ VƏ GEOMORFOLOJİ QURULUŞU
Azərbaycanın tektonik zonaları, geoloji quruluşu və faydalı qazıntıları
Azərbaycan ərazisində endogen və ekzogen mənşəli relyef formaları
ATMOSFER
Atmosferin yaranması, tərkibi və quruluşu
Günəş radiasiyası, onun növləri və Yer kürəsində paylanması
Havanın temperatur rejimi: orta sutkalıq, orta aylıq, orta illik temperaturlar. Temperatur amplitudu
Temperaturun üfüqi və şaquli istiqamətdə dəyişməsi. Temperatur inversiyası. İstilik qurşaqları
Atmosfer təzyiqi, onun hündürlükdən və havanın temperaturundan asılı olaraq dəyişməsi. Təzyiq qurşaqları
Küləklər və onun əsas növləri. Külək gülü. Siklon və antisiklonlar
Atmosferdə su. Nisbi və mütləq rütubətlilik. Buxarlanma, buxarlanma qabiliyyəti və rütubətlənmə əmsalı
Atmosfer yağıntıları, onların növləri və paylanması
Hava kütlələri və atmosfer cəbhələri
İqlim qurşaqları
Materiklərin iqlimi
Azərbaycanda günəş radiasiyası və havanın temperaturu
Azərbaycan ərazisinə daxil olan hava kütlələri. Yerli hava dövranı
Azərbaycanda yağıntıların paylanma xüsusiyyətləri. Buxarlanma qabiliyyəti
Azərbaycanın iqlim tipləri
HİDROSFER
Hidrosferin yaranması və inkişafı
Təbiətdə suyun dövranı
Dünya okeanı və onun hissələri: dənizlər, körfəzlər, boğazlar
Dünya okeanında quru hissələri: materiklər, adalar, arxipelaqlar, yarımadalar, bərzəxlər
